Khi nhắc đến các chi tiết ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn khi lái xe, nhiều người thường nghĩ đến phanh, lốp hay hệ thống chiếu sáng mà quên mất rằng cần gạt mưa cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc giữ tầm nhìn thông suốt. Bộ phận tưởng chừng đơn giản này lại là “người bạn đồng hành thầm lặng” giúp kính chắn gió luôn sạch và rõ, đặc biệt trong những ngày mưa lớn hoặc sương dày.
Thực tế, dưới tác động của thời tiết và môi trường, cần gạt mưa sẽ dần bị lão hóa, giảm hiệu quả hoạt động. Nếu không thay mới kịp thời, tài xế có thể gặp nguy hiểm do tầm nhìn bị hạn chế. Dưới đây là những dấu hiệu thường thấy báo hiệu đã đến lúc bạn nên thay bộ cần gạt nước cho xe.
Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy lưỡi gạt đã xuống cấp. Phần cao su ở đầu lưỡi gạt là bộ phận trực tiếp tiếp xúc với mặt kính. Sau thời gian dài hoạt động, lớp cao su này dễ bị khô, cứng hoặc nứt gãy do tiếp xúc liên tục với ánh nắng, bụi bẩn và nhiệt độ cao. Khi đó, những hạt cát hoặc mảnh bụi nhỏ sẽ bị giữ lại ở mép gạt và vô tình biến thành “dao cạo” mỗi khi gạt qua kính.
Ban đầu, bạn có thể chỉ thấy những vết xước nhỏ khi ánh sáng phản chiếu, nhưng lâu dần, các vết này sẽ lan rộng và hình thành các mảng ố khó tẩy. Điều này không chỉ khiến kính mất thẩm mỹ mà còn làm giảm độ trong suốt, gây lóa khi gặp ánh đèn pha từ xe đối diện. Nếu đã xuất hiện tình trạng này, việc vệ sinh hay lau chùi sẽ không còn hiệu quả thì việc thay mới lưỡi gạt là lựa chọn duy nhất để bảo vệ kính chắn gió khỏi hư hại nặng hơn.
Khi bật gạt nước nhưng mặt kính vẫn còn đọng lại các vệt nước mỏng, loang lổ hoặc xuất hiện lớp mờ như sương, đó là dấu hiệu cho thấy cao su đã mất độ đàn hồi. Lúc này, mép gạt không còn áp sát hoàn toàn vào bề mặt kính, khiến nước không được quét sạch triệt để.
Nguyên nhân thường đến từ việc xe thường xuyên đậu ngoài trời, khiến cao su bị oxy hóa do tia UV và biến dạng bởi nhiệt độ cao. Ngoài ra, việc sử dụng dung dịch rửa kính không phù hợp hoặc để kính bẩn trong thời gian dài cũng khiến lưỡi gạt nhanh hỏng. Trong giai đoạn đầu, bạn có thể thử vệ sinh bằng khăn mềm và dung dịch chuyên dụng, nhưng nếu tình trạng không cải thiện sau vài lần, việc thay mới là điều cần thiết.
Một mẹo nhỏ cho tài xế là nên kiểm tra khả năng gạt nước bằng cách phun rửa kính và bật cần gạt khi xe đậu tại chỗ. Nếu thấy kính sạch không đều hoặc vẫn có lớp mờ, thì cần gạt nước của bạn đã không còn đủ hiệu quả.
Khi cần gạt hoạt động, lực ép từ khung gạt lên kính phải đều ở cả chiều dài của lưỡi cao su để đảm bảo nước được gạt sạch toàn bộ. Tuy nhiên, sau một thời gian dài tiếp xúc với nắng nóng hoặc va chạm vật lý, khung gạt có thể bị cong nhẹ hoặc giãn nở, khiến lực ép bị lệch. Hậu quả là khi gạt, chỉ một phần của lưỡi cao su tiếp xúc với kính, còn phần khác bị hở ra, để lại những vệt nước chưa được làm sạch.
Điều này không chỉ khiến tầm nhìn bị cản trở mà còn khiến phần cao su phải chịu lực không đều, dẫn đến mòn nhanh hơn. Ngoài ra, trong những ngày thời tiết lạnh, khung gạt có thể bị co rút, gây ra hiện tượng bật nhịp hoặc “nhảy” khi hoạt động. Nếu quan sát thấy lưỡi gạt không còn ôm sát kính hoặc phần đầu gạt không chạm đều khi vận hành, bạn nên thay toàn bộ bộ gạt mới thay vì chỉ thay lưỡi cao su.
Cần gạt hoạt động đúng chuẩn sẽ di chuyển nhịp nhàng theo một quỹ đạo ổn định, gạt sạch toàn bộ phần kính chắn gió phía trước. Nếu bạn thấy các vệt nước xuất hiện theo hình vòng cung, hình sóng hoặc cần gạt di chuyển giật cục, đó là dấu hiệu cho thấy hệ thống đã gặp vấn đề.
Nguyên nhân có thể đến từ trục gạt bị mòn, chổi gạt khô cứng, hoặc cao su bị nứt khiến áp lực không phân bố đều. Khi phần mép cao su không còn đàn hồi, mỗi lần quét sẽ tạo nên các khoảng nước mỏng xen kẽ vùng sạch, gây hiện tượng mờ đục khó chịu khi quan sát.
Trường hợp quỹ đạo gạt bị lệch hoặc không trở về đúng vị trí ban đầu còn cho thấy motor hoặc cần truyền động có thể đang bị yếu. Khi đó, bạn nên kiểm tra toàn bộ hệ thống gạt nước, không chỉ riêng lưỡi gạt, để tránh hư hỏng lan rộng.
Âm thanh phát ra khi gạt nước là dấu hiệu rất dễ nhận biết mà nhiều người lại thường bỏ qua. Nếu nghe thấy tiếng “rít” hoặc “cọt kẹt” khi cần gạt hoạt động, khả năng cao là phần cao su đã bị mòn hoặc chai cứng, khiến phần lõi kim loại hoặc nhựa cọ trực tiếp lên kính.
Tình trạng này không chỉ khiến người lái khó chịu mà còn cực kỳ nguy hiểm, vì mỗi lần ma sát đều có thể để lại vết xước sâu trên bề mặt kính chắn gió. Trong điều kiện mưa hoặc ánh sáng yếu, những vết này làm tán xạ ánh sáng, gây chói mắt và giảm khả năng quan sát.
Nhiều người cố gắng xử lý bằng cách bôi nước rửa kính hoặc dung dịch làm mềm cao su, nhưng đây chỉ là giải pháp tạm thời. Một khi lưỡi gạt đã mất tính đàn hồi hoặc bị hư phần mép, cách tốt nhất là thay mới hoàn toàn. Việc thay thế chỉ mất vài phút nhưng giúp đảm bảo an toàn cho hàng nghìn km di chuyển sau đó.
Xem thêm bài viết liên quan:
Để kéo dài tuổi thọ của cần gạt nước, bạn nên vệ sinh định kỳ lưỡi gạt và kính chắn gió, tránh để bụi bẩn bám lâu ngày. Không nên sử dụng khi kính khô hoặc có nhiều cát bụi, vì sẽ khiến cao su bị mòn nhanh. Ngoài ra, hãy chọn loại cần gạt có thương hiệu uy tín, phù hợp với kích thước và độ cong kính của xe.
