Trong quá trình lái xe, việc phải vượt qua phương tiện khác là điều gần như không thể tránh khỏi. Dù vậy, đây lại là tình huống khiến nhiều tài xế, đặc biệt là người mới cầm lái, cảm thấy bối rối. Nếu không xử lý đúng cách, chỉ một pha vượt sai lầm cũng có thể dẫn đến va chạm nghiêm trọng. Do đó, nắm vững kỹ năng vượt và nhường đường khi xe khác vượt là yếu tố bắt buộc để đảm bảo an toàn cho bản thân cũng như cho những người xung quanh.
Điều quan trọng đầu tiên trước khi vượt là phải chắc chắn rằng bạn có đủ không gian và điều kiện để thực hiện. Người lái chỉ nên nghĩ đến việc vượt khi đoạn đường phía trước thoáng, tầm nhìn rộng và không có phương tiện từ chiều ngược lại đang tiến quá gần. Ở tốc độ trung bình, quãng trống cần thiết để vượt an toàn thường dao động từ 50 đến 100 mét, nhưng con số này sẽ thay đổi tùy theo tốc độ di chuyển của xe.
Trong trường hợp đang đi theo một đoàn xe dài, tuyệt đối không nên vượt nối đuôi khi phía trước cũng có xe khác đang vượt. Bởi lúc đó tầm nhìn sẽ bị che khuất và khả năng thiếu khoảng trống để hai xe cùng hoàn thành việc vượt là rất cao. Người lái nên chờ đến khi xe phía trước đã trở lại làn an toàn, sau đó mới bắt đầu thực hiện thao tác.
Một yếu tố thường bị bỏ qua là tín hiệu vạch kẻ đường. Vạch liền đồng nghĩa với cấm vượt, trong khi vạch đứt cho phép lấn làn khi đủ điều kiện an toàn. Ngoài ra, cần tránh vượt ở khu vực giao lộ, khúc cua, đường hẹp hoặc khi mật độ giao thông đông đúc.
Thời tiết xấu, đặc biệt là mưa lớn khiến mặt đường trơn trượt, sẽ làm tăng nguy cơ trượt bánh khi tăng tốc hoặc đánh lái. Trong tình huống này, tốt nhất là giữ khoảng cách xa hơn với xe phía trước, kiên nhẫn chờ đoạn đường dài và thoáng mới thực hiện vượt.
Không phải lúc nào cũng có thể vượt, ngay cả khi đường trống. Nếu xe đi trước đang di chuyển gần tốc độ tối đa cho phép hoặc có dấu hiệu xử lý khó đoán như thay đổi tốc độ liên tục, đánh lái bất thường, người lái tuyệt đối không nên mạo hiểm. Chỉ nên vượt khi xe phía trước đã ổn định tốc độ và giữ hướng lái thẳng.
Một chi tiết nhỏ nhưng cần lưu ý: nếu xe phía trước bật xi-nhan trái khi đi trên đường thẳng, có thể họ cũng đang muốn vượt hoặc chuẩn bị chuyển hướng. Trường hợp này, bạn nên chờ đợi, không nên vội vàng ép vượt để tránh xung đột tình huống.
Khi đã đảm bảo đủ yếu tố, hãy bật xi-nhan trái để báo hiệu. Sau đó, tăng tốc dứt khoát nhưng vẫn phải giữ sự kiểm soát, tuyệt đối tránh đánh lái gấp. Khi đã vượt qua, chỉ trở lại làn khi bạn quan sát thấy toàn bộ đầu xe vừa vượt trong gương chiếu hậu. Lúc này mới bật xi-nhan phải để nhập làn và tắt tín hiệu khi đã hoàn tất.
Không chỉ biết cách vượt, người lái cũng cần nắm rõ cách nhường khi xe phía sau có tín hiệu xin vượt. Trong tình huống đó, hãy giữ nguyên tốc độ hoặc giảm nhẹ, đồng thời di chuyển sát về bên phải nếu điều kiện cho phép để tạo thêm không gian. Tuyệt đối không tăng tốc hoặc thay đổi hướng đột ngột khi có xe khác đang vượt song song, bởi điều này sẽ khiến cả hai xe rơi vào nguy hiểm.
Vượt xe tưởng chừng đơn giản nhưng lại là kỹ năng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu tài xế chủ quan. Việc nắm vững các nguyên tắc quan sát, lựa chọn thời điểm phù hợp và xử lý linh hoạt không chỉ giúp bạn lái xe an toàn hơn mà còn tạo ra thói quen văn minh khi tham gia giao thông. Một cú vượt chuẩn xác không chỉ thể hiện bản lĩnh sau tay lái mà còn góp phần giảm thiểu những tình huống xung đột, mang lại sự an toàn cho tất cả mọi người trên đường.
